Co to jest kryptowaluta?

Kryptowaluty określane są przez niektórych „pieniądzem przyszłości”, wirtualnym środkiem płatniczym, wolnym od wszystkich wad tradycyjnych walut. Czy rzeczywiście musimy się liczyć z ewentualnością, że za kilka lub kilkanaście lat kryptowaluty całkowicie zastąpią znane nam dotychczas środki płatnicze? Jakie prognozy kreślą ekonomiści? I na jakiej zasadzie działają kryptowaluty?

Czy kryptowaluty są realnym zagrożeniem dla tradycyjnego pieniądza?

Jeszcze do niedawna eksperci nie wróżyli kryptowalutom świetlanej przyszłości. Powszechnie zakładano, że nie mają one szans zagrozić dominacji tradycyjnego pieniądza. Jednak w obliczu rosnącej popularności kryptowalut, marginalizowanych do tej pory przez establishment, specjaliści od finansów musieli zrewidować swoje przekonania. Nowa forma płatności zyskuje coraz większe grono zwolenników. Została zauważona przez rządy wielu państw i stała się przedmiotem Nowych regulacji prawnych (polska legislatura wciąż nie uwzględnia walut cyfrowych w formułowanych przepisach). Potencjał kryptowalut jest niezaprzeczalny. Być może w mniej lub bardziej odległej przyszłości tradycyjny pieniądz odejdzie do lamusa, zastąpiony przez takie systemy pieniężne jak Bitcoin czy Ethereum. Jest to o tyle prawdopodobne, że kryptowaluty są pozbawione wielu wad cechujących monety i banknoty będące w obiegu. Wprowadzenie ich na masową skalę mogłoby zrewolucjonizować nasz dotychczasowy system płatniczy, a także rozwiązać wiele problemów związanych z emisją pieniądza oraz administracyjnymi zawiłościami.

Mimo że kryptowaluty wydają się pod wieloma względami lepszym środkiem płatniczym niż zwykłe pieniądze, to jednak wciąż budzą opór w części społeczeństwa. Nie można ich dotknąć, wypłacić z bankomatu – ich istnienie ma charakter całkowicie wirtualny. W dobie postępującej cyfryzacji coraz to innych aspektów ludzkiego życia należy jednak założyć, że prędzej czy później fizyczne jednostki monetarne wyjdą z obiegu, zastąpione przez elektroniczne odpowiedniki. Warto więc zainteresować się tematem kryptowalut i dowiedzieć się, jakie korzyści i zagrożenia wiążą się obecnie z ich używaniem. Co to jest kryptowaluta? Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na te ważne pytania.

Czym jest kryptowaluta?

Kryptowalutę można zdefiniować, najogólniej rzecz biorąc, jako Walutę cyfrową (wirtualną), wykorzystującą technikę zaszyfrowanej komunikacji – kryptografię. Technika ta zapewnia bezpieczeństwo przeprowadzanym transakcjom. Dzięki kryptografii nie da się podrobić cyfrowych środków płatniczych, można więc korzystać z nich bez obawy o kradzież. Zdecydowana większość nowych kryptowalut tworzy zdecentralizowane systemy, opierające się na technologii blockchain (opartej na łańcuchu bloków). Blockchain można zdefiniować jako dostępny publicznie rejestr transakcji, stale aktualizowany przez tak zwanych górników, czyli osoby, które zajmują się dołączaniem kolejnych transakcji do istniejącego już łańcucha. Transakcje są anonimowe, ale każdy użytkownik sieci ma do nich dostęp. Wirtualna waluta jest zatem płynnym środkiem wymiany, nie gorszym niż zwykły pieniądz. Obecnie sprawdza się przede wszystkim w handlu zorientowanym na sprzedaż internetową.

Czym się różni wirtualna waluta od zwykłych pieniędzy?

Ktoś mógłby zasadnie powiedzieć, że przecież już teraz wielu operacji finansowych dokonuje się przy użyciu Karty bankowej czy BLIK-u. Z elektroniczną bankowością zdążyliśmy się oswoić. Czym więc kryptowaluta różni się od środków płatniczych, które możemy przelewać z jednego rachunku na drugi dzięki paru kliknięciom?

Na tak postawione pytanie należałoby odpowiedzieć: kryptowaluta ma charakter całkowicie cyfrowy. Środki dostępne na koncie bankowym można w dowolnej chwili wypłacić z bankomatu – mają charakter fizyczny. Co prawda możemy posługiwać się ich wirtualnymi odpowiednikami, przelewając nasze środki online, ale te odpowiedniki są jedynie umownymi reprezentacjami fizycznych monet i banknotów. Poza tym prowadzenie rachunku bankowego pociąga za sobą pewne koszty, a czas realizacji przelewu może być różny (w zależności od godzin, na które przypadają sesje przychodzące i wychodzące w danym banku).

Kryptowaluty mają charakter w 100% wirtualny, nie odpowiadają żadnym fizycznym jednostkom monetarnym (choć są na sprzedaż, można je kupić za zwykłe pieniądze). Miarą ich wartości pieniężnej są kursy kryptowalut. Stanowią taki sam środek wymiany jak waluty tradycyjne, jakkolwiek między jednymi a drugimi zachodzą ważne różnice (np. czas realizacji przelewu).

Nowy, zdecentralizowany system płatności

Waluty cyfrowe dzielą się na scentralizowane i zdecentralizowane. Te pierwsze nadzorowane są przez jeden centralny punkt kontroli nad ich emisją. Te drugie podlegają nadzorowi pochodzącemu z wielu różnych źródeł. Większość kryptowalut zalicza się do tej drugiej kategorii.

Zdecentralizowane waluty cyfrowe to systemy płatności, które nie są niczyją własnością. Żaden bank nie sprawuje pieczy nad nimi; nie ma nikogo, kto mógłby odgórnie zarządzać kryptowalutą. Kluczem do jakichkolwiek ewentualnych zmian jest porozumienie między uczestnikami sieci, tworzącymi tak zwane węzły.

Waluty podlegające nadzorowi banku centralnego wymagają od użytkowników komunikowania się za pośrednictwem jednego serwera. W przypadku walut cyfrowych nie ma tego wymogu. Pociąga to za sobą wiele istotnych korzyści: kryptowaluty są o wiele Bardziej odporne na zamknięcie czy cenzurę. Aby zakłócić funkcjonowanie tradycyjnego systemu pieniężnego, wystarczy zdezorganizować pracę głównego serwera. Na przykład po usunięciu bankowych baz danych wskutek ataku hakerskiego odtworzenie sald klientów byłoby niemożliwe, gdyby nie kopie zapasowe. W ramach wirtualnych systemów pieniężnych, takich jak np. Bitcoin, kopie baz danych znajdują się we wspomnianych już wcześniej węzłach. Nawet jeśli część węzłów jest offline, użytkownicy dokonujący transakcji mogą pozyskiwać dane z innych węzłów.

Z wirtualnych systemów pieniężnych można więc korzystać w dowolnym momencie, przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Umożliwiają one dokonywanie transferów pieniężnych za pomocą specjalnych kluczy, bez interwencji jakichkolwiek pośredników (jak to się dzieje w przypadku tradycyjnych przelewów bankowych, w których rolę pośrednika odgrywa bank).

Kryptowaluta: jak działa blockchain?

Zasadą działania kryptowalut jest, jak już wspomnieliśmy, technologia blockchain. Umożliwia ona ciągłe aktualizowanie Publicznie dostępnego rejestru wszystkich transakcji zrealizowanych wyłącznie przy użyciu kryptowaluty. Aby aktualizacja rejestru została zaakceptowana przez system, większość węzłów online musi „wypracować porozumienie”, by użyć obrazowego określenia. Co to oznacza?

Środki zdeponowane w cyfrowym portfelu są plikami, a plik ma to do siebie, że można go w nieskończoność powielać. Gdyby tak rzecz się miała z kryptowalutami, oczywiście nie byłoby mowy o żadnym zdecentralizowanym systemie. Co to za system, w którym każdy może mnożyć bez ograniczeń swój kapitał?

By wykluczyć możliwość kopiowania środków znajdujących się w portfelu, niezbędne jest zastosowanie łańcucha bloków (blockchain). Pozwala on blokować możliwość powielania zawartych transakcji w celu płynnej dystrybucji walut cyfrowych. I tylko dlatego cała sieć działa bez przeszkód. Krótko mówiąc: cyfrowy środek płatniczy to plik, którego nie da się skopiować.

Jeśli znasz dobrze język angielski i chciałbyś czerpać wiedzę z pierwszej ręki, zobacz, jak te zawiłe kwestie wyjaśniają twórcy technologii blockchain w tekście zatytułowanym „Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” (całość pochodzi z oficjalnej strony Bitcoina).

Kryptowaluty: na czym polega Kryptografia?

Kryptografia to zespół praktycznych metod utajniania informacji. Podobnie jak kryptoanaliza, jest Częścią kryptologii – nauki zajmującej się zabezpieczaniem danych przed niepowołanym dostępem. Kryptografia dotyczy utajniania danych, natomiast kryptoanaliza – łamaniem szyfrów. Metody kryptograficzne pozwalają zabezpieczyć dane przed niepożądanym dostępem – dzięki nim informacje są trudne do rozszyfrowania przez kogoś, kto nie zna szyfru umożliwiającego odczytanie ich. Zaszyfrowana informacja dla osoby niewtajemniczonej jest jedynie niezrozumiałym ciągiem znaków. Kryptoanaliza z kolei obejmuje zespół praktyk zmierzających do odczytania zaszyfrowanych danych bez klucza rozszyfrowującego.

Kryptografia symetryczna i asymetryczna

Kryptografię dzieli się na symetryczną i asymetryczną. Ta pierwsza polega na tym, że do zaszyfrowania i odszyfrowania danych używa się jednakowego klucza. Ta druga natomiast dopuszcza istnienie co najmniej dwóch kluczy: jednego do zaszyfrowania danych, drugiego do ich rozszyfrowania. W kryptografii asymetrycznej tych kluczy może być więcej. Na przykład portfele Bitcoin mają klucze prywatne i publiczne. Te ostatnie można udostępniać bez najmniejszego ryzyka, ponieważ nie zawierają one żadnych istotnych wskazówek, które ułatwiłyby odtworzenie klucza prywatnego. Klucza publicznego używa się do zaszyfrowania danych, natomiast Klucz prywatny służy wyłącznie ich odczytaniu.

A zatem wirtualna waluta wykorzystuje techniki kryptograficzne na szeroką skalę. Służą one zabezpieczeniu transakcji dokonywanych przez internautów. Każdy użytkownik posiada unikalne klucze (adres prywatny i publiczny), które pozwalają zawierać wiążące transakcje z innymi użytkownikami.

Waluta cyfrowa: kopanie (mining)

W kryptowalutowym żargonie kopaniem określa się system rozproszonego konsensusu. Gdy użytkownik chce zawrzeć transakcję, posługując się kryptowalutą, kopię tej transakcji otrzymuje każdy użytkownik w systemie. Aby transakcja doszła do skutku, wszyscy użytkownicy muszą ją zatwierdzić, co wyklucza możliwość oszustwa. Wymaga to oczywiście zaangażowania wielu osób w utrzymanie sieci. Nazywa się je „kopaczami” czy też „górnikami” – ich praca polega na potwierdzaniu transakcji oczekujących na akceptację. Po zatwierdzeniu transakcja trafia do rejestru.

Każdy taki łańcuch podlega rygorystycznym zasadom szyfrowania, które są sprawdzane i zatwierdzane przez „górników” danej sieci. Żadna centralna instytucja państwowa nie ma wpływu na ten proces (przynajmniej jeśli chodzi o najbardziej znane kryptowaluty, takie jak np. Bitcoin). Dzięki temu sieć pozostaje neutralna i wolna od zakusów władzy.

Aby wyjaśnić cały ten proces, warto porównać transakcje dokonywane przy użyciu kryptowalut z tradycyjnym systemem pieniężnym. Klient banku, dokonując w sklepie płatności zbliżeniowej, musi się liczyć z tym, że dana transakcja zostanie zweryfikowana i zatwierdzona przez wydawcę karty płatniczej (Na przykład przez MasterCard). W ramach systemu kryptowalutowego weryfikacją zajmuje się więcej podmiotów (wszyscy „górnicy”).

To jednak ciężka praca (nie bez powodu nazwano ją kopaniem – ma ona bowiem wiele wspólnego z wydobywaniem złota). „Górnicy” w zamian za wysiłek włożony w utrzymanie sieci nagradzani są Bitcoinami, jest to więc Intratne zajęcie, a chętnych do kopania nie brakuje. Istnieje wiele stron i forów dyskusyjnych zrzeszających takie osoby. Jeśli jesteś zainteresowany/a tą formą zarobkowania i nie boisz się żmudnej pracy, zobacz, jak robią to inni – z pewnością otrzymasz pomoc od bardziej doświadczonych internautów. Na naszej stronie również znajdziesz artykuły zawierające wiele cennych porad w tym zakresie.

Portfel online – ważne informacje

Aby korzystać z kryptowaluty, użytkownik potrzebuje interfejsu (nazywanego obrazowo portfelem), w ramach którego będzie mógł wchodzić w interakcje z siecią. Liczba funkcji oferowanych przez portfel jest zależna od tego, jaką postać on przyjmie. Może to być Specjalnie zaprojektowane urządzenie lub aplikacja. Teoretycznie portfelem mogłaby być kartka papieru, jednak zdecydowana większość osób korzysta z bardziej użytecznych narzędzi. Portfele software’owe cieszą się największą popularnością, ponieważ są rozwiązaniem najwygodniejszym. Ich hardware’owe odpowiedniki oferują wyższy poziom bezpieczeństwa.

Wirtualna waluta: jak korzystać z portfela online?

Kryptowaluty, jak już wspomnieliśmy, mają charakter całkowicie wirtualny. Nie możesz ich wypłacić z bankomatu. Podobieństwo do płatności dokonywanych przy użyciu karty jest powierzchowne. Kryptowaluty stanowią część łańcucha blokowego i są dostępne dla internautów dzięki kluczom szyfrującym: Publicznym i prywatnym. Ze zrozumiałych względów nie przechowuje się ich w jednej lokalizacji, jak np. pliki.

Gdyby szukać analogii w znanych mechanizmach elektronicznych, można by porównać kryptowaluty do poczty e-mail. By otrzymywać wiadomości, użytkownik poczty musi udostępnić swój adres ewentualnemu nadawcy, który chciałby nawiązać z nim kontakt. Podobnie jest z kryptowalutami – by dokonać zakupu, trzeba udostępnić klucz publiczny (tożsamy z adresem internetowym portfela). Do zalogowania się na konto e-mail potrzebne jest hasło. Do wejścia w portfel zawierający kryptowalutę – Klucz prywatny.

Każdy portfel składa się z dwóch części: adresu publicznego, który można bez obaw udostępniać, i klucza prywatnego, który powinien pozostać ścisłą tajemnicą. Klucz prywatny służy do szyfrowania transakcji, klucz publiczny – do ich rozszyfrowania. Klucza prywatnego należy więc strzec jak oka w głowie, ponieważ właściwie każdy, kto go zna, ma dostęp do portfela. Klucz publiczny pozwala jedynie zidentyfikować właściciela danego adresu.

Jak powstały kryptowaluty? Historia Bitcoina

Historia kryptowalut zaczyna się w pierwszej dekadzie XXI w. Zanim w 2008 r. powstał Bitcoin (w skrócie BTC), najbardziej znana sieć kryptowalutowa na świecie, podejmowano wcześniej niezbyt udane próby stworzenia cyfrowych walut. Dla przykładu można tu wymienić B-Money czy Bit Gold – pierwsze kryptowaluty, które mimo rzetelnego opracowania technicznego nie podbiły rynku. W sierpniu 2008 r. w internecie pojawiła się strona bitcoin.org, a kilka miesięcy później osoba (lub organizacja) o pseudonimie Satoshi Nakamoto opublikowała artykuł pt. „Bitcoin: A Peer-to-peer Electronic Cash System” (dostępny na oficjalnej stronie Bitcoina). Publikacja zawierała szczegółowe informacje na temat mechanizmu blockchain, ukazywała też Bitcoin jako system typu open-source. Czyli, mówiąc prościej, każdy mógł brać czynny udział w jego rozwoju. Po dziś dzień tożsamość anonimowego twórcy pozostaje zagadką.

W roku 2009 oprogramowanie Bitcoina zostało udostępnione szerszemu gronu internautów, a Satoshi Nakamoto przetarł szlak kolejnym „górnikom”. W tym czasie niewiele osób było zaangażowanych w rozwój projektu, ale z biegiem czasu przybywało chętnych do pracy. Zawodowi programiści dostrzegali w systemie Bitcoin przełomową technologię, która może sporo zmienić w świecie finansów. Powstawały coraz to nowe strony internetowe, na których gromadzono szczegółową wiedzę na temat mechanizmów rządzących walutą Bitcoin (wiele z tych serwisów istnieje do dziś). W prasie specjalistycznej publikowano sążniste artykuły.

W 2010 r. deweloper Gavin Andresen kupił 10 tys. Bitcoinów za 50 dolarów, a następnie założył stronę internetową Bitcoin Faucet, na której za darmo rozdawał Bitcoiny internautom. Był to rok przełomowy, ponieważ kilka miesięcy później inny deweloper, Laszlo Hanyecza, kupił dwie pizze za 10 tysięcy Bitcoinów, przechodząc do historii jako inicjator pierwszej transakcji kryptowalutowej. Po tym fakcie coraz więcej ludzi korzystało z Bitcoina. Media podjęły temat i stworzyły nowej technologii reklamę, która napędziła sprzedaż Bitcoinów. Zobacz też Co to jest Bitcoin.

Nie tylko Bitcoin

Rosnącej popularności nowego systemu płatniczego towarzyszyły próby stworzenia alternatywnych kryptowalut, m. in. Ethereum czy Litecoin (część z nich przyjęła się na rynku, część natomiast przynosiła zbyt duże straty swoim twórcom). Dziś możemy wybierać spośród dziesiątek najrozmaitszych systemów walutowych, a z roku na rok pojawia się ich coraz więcej. Na stronie Ripple (znanej sieci wymiany walut) można się sporo dowiedzieć o Aktualnych trendach, a także sprawdzić bieżącą wartość (kursy) Bitcoinów – zachęcamy do odwiedzin. Jeśli interesują Cię szczegóły dotyczące funkcjonowania systemu Bitcoin, zobacz inne nasze artykuły.

PODSUMOWANIE
Z jednej strony kryptowaluty mają Wiele zalet, a z drugiej – są znacznie bardziej narażone na ataki hakerów. Niezależnie jednak od ewentualnych zagrożeń związanych z używaniem Bitcoina oraz innych walut cyfrowych należy zwrócić uwagę na ich potencjał.

Decentralizacja, brak pośrednictwa jakiejkolwiek instytucji przy zawieraniu transakcji, powszechny dostęp – to ważne atuty, których nie sposób przecenić. Dowodem na rosnące znaczenie cyfrowych pieniędzy jest fakt, że na wielu prestiżowych portalach finansowych można śledzić na bieżąco kursy kryptowalut. Transakcje zawierane przy użyciu takich systemów jak Bitcoin czy Ethereum są tak samo ważne jak te, których dokonujemy kartą płatniczą czy fizycznymi pieniędzmi. Nie trzeba się więc obawiać jakichkolwiek trudności.

Polska wciąż pozostaje daleko w tyle za krajami zachodnimi, w których kryptowaluty przyjęły się na szerszą skalę, ale nowy sposób płatności zyskuje coraz większe grono zwolenników również nad Wisłą. Być może za jakiś czas kryptowaluty staną się pełnoprawnym środkiem płatniczym, respektowanym we wszystkich punktach usługowych i handlowych. Na chwilę obecną Bitcoinami można płacić w stosunkowo niewielu miejscach. Strony takie jak nasza mają na celu zmianę tego stanu rzeczy, służą pomocą początkującym użytkownikom. Na inne ważne pytania dotyczące kryptowalut odpowiemy w kolejnych tekstach.